فهرست مطالب

5شرط برای قدم نهادن در مسیر حفظ قرآن

اشتیاق قلبی

شرط اصلی حفظ، اشتیاق قلبی است. شوق و علاقه بسیاری از سختی‌ها را آسان می‌کند و فرد را امیدوار می‌سازد. سر این که در صدر اسلام مسلمانان قرآن را سریع به خاطر می‌سپردند، علاقه ی خاص آنان به کلام الاهی و حفظ آن بود. برای ایجاد این اشتیاق، توجه به دو نکته ی زیر گریزناپذیر است: الف: آثار و نتایج حفظ قرآن ب: تشویق و اعطای جوایز.
تشویق و اعطای جایزه، به ویژه در کودکان، بسیار کارساز است و آتش اشتیاق را در آن‌ها بر می‌افروزد.

عزم و پشتکار

بیش تر مسلمانان و بلکه همه ی آن‌ها به حفظ قرآن علاقه‌ی بسیار دارند. اشتیاق شرط لازم است نه کافی. باید علاقه با عزم و پشتکار همراه شود تا سودمند افتد. عزم غیر از نیت و خواستن است و به طور معمول توانستن به ارمغان می‌آورد. نقش پشتکار در حفظ قرآن چنان است که می‌توان گفت: حفظ قرآن به استعداد قوی بستگی ندارد و تنها به پشتکار و عزم راسخ نیازمند است. باید پشتکار داشت و سختی‌ها را تحمل کرد؛ زیرا خداوند می‌فرماید: «ان مع العسر یسری.»  بی تردید با دشواری آسانی است.

نظم و برنامه‌ریزی

امام علی (علیه‌السّلام) می‌فرماید: «اوصیکم بتقوی الله و نظم امرکم.» 

شما را به تقوای الاهی و نظم درکارهایتان سفارش می‌کنم.
اختصاص دادن یک وقت زنده و مهم برای حفظ قرآن در رسیدن به هدف نقشی بسزا دارد. بی تردید افراد موقعیت‌های مختلف دارند و نمی‌توان در این باره وقت و ساعتی مشخص را به همه توصیه کرد، اما استادان سفارش کرده‌اند دست کم وقت مناسبی به حفظ قرآن اختصاص یابد؛ وقتی تهی از گرسنگی، تشنگی و خستگی که سحر و پس از طلوع فجر را بهترین مصداق آن شمرده‌اند. البته در کنار این وقت اختصاصی استفاده از فرصت و تکرار آیات در اوقات دیگر کاری پسندیده و مورد سفارش حافظان با تجربه است.

آمادگی برای تکرار همیشگی

هرکه در اندیشه‌ی حفظ قرآن است، باید خود را برای تکرار پیوسته ی آیات آماده سازد و این کار را جدی بگیرد؛ زیرا تکرار رمز موفقیت و اساس حفظ قرآن به شمار می‌آید.

تعیین هدف

در تحصیل مدارج علمی، داشتن همت بلند ضروری است؛ برای مثال اگر کسی بخواهد فقیه، مفسر، فیلسوف، پزشک و مهندس شود، باید هدفی فراتر از این عنوان‌ها بگزیند تا دست کم به آنچه خشنودش می‌سازد، دست یابد. این سخن _که بسیاری از دانشمندان بر آن تاکید ورزیده‌اند_ در مسئله‌ی حفظ قرآن درست نمی‌نماید. چنان که حافظان با تجربه تذکر داده‌اند، در به خاطر سپردن آیات الاهی باید هدف نزدیک باشد. کسی که می‌خواهد قرآن حفظ کند نباید هدفش را حفظ کل قرآن قرار دهد. این هدف انسان را در میانه راه با نومیدی و دلسردی روبه رو می‌سازد و از ادامه ی مسیر باز می‌دارد. هرچه هدف نزدیک تر باشد، احتمال موفقیت بیش‌تر است. بنابراین، باید در آغاز راه هدف را حفظ سه تا پنج جزء قرار داد. وقتی با چنین دیدگاهی به حوزه ی حفظ گام می‌نهیم، حجم آن کم تر می‌نماید و اشتیاق به ادامه راه فزونی می‌یابد.

پس از دست یابی به هدف اول، باید تنها به پنج جزء بعدی اندیشید نه بیش‌تر. بدین ترتیب، می‌توان با عشق فراوان جزءها را یکی پس از دیگری به خاطر سپرد و سمت حفظ کل قرآن گام برداشت.