اهمیت و ارزشهای حفظ قرآن بر هیچکس پوشیده نیست و این موضوع در روایات متعددی نیز سفارش شده است. بسیاری از علاقهمندان قرآن ترجیح میدهند که بهتنهایی و در خانه قرآن را حفظ کنند. در ابتدا شاید شما همفکر کنید که حفظ قرآن مانند مطالعه و حفظ دیگر کتابها نیازمند مهارت خاصی نیست و میتوان بهصورت خودجوش و با استفاده از مهارتهای فردی این کار بزرگ را انجام داد. قبل از هر چیزی خوب است بدانید که قرآن سرشار از قواعد و اصول دقیقی است که بدون یادگیری آنها دستیابی به مقام حافظ کل ناممکن خواهد بود؛ اما پیش از یادگیری این قواعد فرد نیازمند یادگیری و آشنایی با پیشنیازهای حفظ است. برخی از این پیشنیازها عبارتاند از:
برنامهریزی اصولی، پایبندی و مداومت:
در همین ابتدای کار قبل از هر چیزی یک برنامه منظم، اصولی و زمانبندیشده برای خود ترتیب دهید و به اجرای دقیق و منظم آن پایبند باشید. هیچگاه سعی نکنید به امید آنکه همیشه فرصت هست برنامه خود را به روز بعد موکول کرده و از زیر بار انجام آن شانه خالی کنید.
پیشگیری از خسته کردن ذهن:
بسیاری از حافظان در ابتدای شروع حفظ بهواسطه شوق و انگیزه بسیاری که دارند سعی میکنند که بهیکباره حجم زیادی از آیات قرآن را حفظ کنند. فراموش نکنید انجام این کار باعث صدمه به حافظه، خستگی و دلزدگی در کوتاهمدت میشود. مسیر حفظ خود را طبق برنامه پیش ببرید و در میان برنامه خود روزهایی را برای انجام تفریح و استراحت نیز در نظر بگیرید.
مباحثه و تثبیت محفوظات:
به خاطر سپاری آیات تنها مرحله ابتدایی حفظ است و نکته مهمتر تلاش برای نگهداری محفوظات است. حافظ موظف است بهصورت دورهای با روشهای مختلفی همچون مباحثه بهمرور و تثبیت محفوظات خود بپردازد بنابراین علاوه بر برنامهریزی برای حفظ باید برنامهای دقیق برای مرور محفوظات نیز در نظر گرفت.
شناخت عوامل عدم تمرکز حواس:
زمان در حفظ از ارزش بالایی برخوردار است. هرچقدر میزان تمرکز حافظ بالاتر باشد زمان کمتری را صرف خواهد کرد. عوامل برهم زننده تمرکز به دو گروه درونی و بیرونی تقسیم میشوند. گروه درونی شامل افکار، استرس، نگرانی، غم و… و گروه بیرونی شامل: مکان، زمان، درجه حرارت، شلوغی محیط اطراف و… میباشند. این دو گروه باید بهخوبی کنترل شوند.
نیت و یاری از خداوند و روبهقبله بودن:
اولین و مهمترین کار که باید همان ابتدای کار انجام شود نیت است و بهترین کار آن است که نیت را رضایت خدا قرار دهیم ، همانطور که قرآن میفرماید به خدا پناه ببرید و شیطان را برانید و روبهقبله شروع به حفظ و خواندن قرآن کنید.
پاکیزگی و زمان و مکان مناسب:
در دین اسلام سفارشات بسیاری به پاکیزگی شخصی و محیط شده است که در حفظ قرآن نیز این امر مهم است علاوه بر آن مکان حفظ باید هموار و در آرامش و سکوت باشد و شخص حافظ باید زمانی مناسب که در آن تمرکز کافی را دارد برای حفظ قرآن انتخاب کند.
انتخاب روش مناسب حفظ :
اینکه از همان ابتدای مسیر یک روش برای خود انتخاب کنید باعث نظم و عدم سردرگمی خواهد شد نبود روش درست باعث میشود بعد از حفظ چند سوره به مشکلاتی برخورد کنید روشهای زیادی برای حفظ وجود دارد صوتی ، تصویری و …
ترتیل و درستخوانی :
همانطور که خداوند فرموده است باید قرآن با ترتیل خوانده شود ، امام رضا (ع) دراینباره روایتی دارند که به ترتیل در قرآن اینطور اشاره میکنند : صحیح خوانی قرآن ، دقت در آیات ، متذکر شدن ، همت در پایان دادن آیات نباشد ، خاشع و امیدوار بودن به خدا
اندیشه و خشوع :
اینکه بخواهیم فقط آیات را حفظ کنیم و بهراحتی از آن بگذریم فایدهای ندارد باید در هر آیه اندیشه و تفکر کنیم و نکته مهم این است که باید ادب را در مقابل قرآن بهجای آوریم.
تداوم و انگیزه:
داشتن انگیزه و اراده کافی از موارد مهم در هر کاری میباشد اینکه کاری از روی اجبار انجام شود به سرانجام نخواهد رسید.مجموعه ما
( ایلاف) میتواند به شما کمک کند که به هدف خود که حافظ کل شدن است برسید .